Οι αλλαγές θα ισχύσουν από το σχολικό έτος 2019-20, δηλαδή από τη «φουρνιά» των παιδιών που φέτος θα ξεκινήσουν να φοιτούν στη Β’ λυκείου.
Τέσσερις ομάδες προσανατολισμού, όσα και τα επιστημονικά πεδία, σχολές ελεύθερης πρόσβασης, αλλαγές στις εξετάσεις για το απολυτήριο, κατάργηση των Λατινικών και αντικατάστασή τους από την Κοινωνιολογία, κατάργηση των συντελεστών βαρύτητας, καθώς επίσης και κατάθεση μηχανογραφικού πριν από την έναρξη της Γ’ λυκείου, είναι οι βασικές βελτιώσεις για το σύστημα εισαγωγής που ανακοίνωσε το πρωί της Δευτέρας ο υπουργός Παιδείας, Κώστας Γαβρόγλου.
“Η παρουσίαση του νέου συστήματος εισαγωγής στη τριτοβάθμια εκπαίδευση από τον Υπουργό Παιδείας αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την αναβάθμιση του δημόσιου σχολείου και τον εξορθολογισμό των εισαγωγικών εξετάσεων”, δήλωσε ο Αλέξης Τσίπρας. “Για περίπου 10.000 μαθητές ανοίγει ο δρόμος της ελεύθερης πρόσβασης σε αναβαθμισμένα τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ. Για τους υπόλοιπους, ενισχύεται η κριτική γνώση έναντι της παπαγαλίας, το σχολείο παύει να είναι πάρεργο, χάσιμο χρόνου και εξεταστικός προθάλαμος”, σημειώνει ο πρωθυπουργός.
Oλόκληρη η συνέντευξη Τύπου του υπ. Παιδείας
Αναλυτικότερα, οι βασικές αλλαγές, που αφορούν μόνο τα Γενικά Λύκεια και που θα ισχύσουν από το σχολικό έτος 2019-20, είναι οι εξής:
Αναμόρφωση της Β’ και Γ’ λυκείου
Σύμφωνα με την πρόταση του υπουργείου, οι εγκύκλιες σπουδές θα ολοκληρώνονται στη Β’ Λυκείου. Προς το παρόν, η μόνη αλλαγή για τη Β’ Λυκείου, που θα εφαρμοστεί από τώρα, δηλαδή, από το σχολικό έτος 2018-19, αφορά το μάθημα της «Πολιτική Παιδεία» που αντικαθίσταται από το μάθημα «Πολίτης και Δημοκρατία», με αντίστοιχη αλλαγή του σχετικού εγχειριδίου.
Στην Γ’ λυκείου, οι αλλαγές είναι οι εξής:
* Οι τρεις Ομάδες Προσανατολισμού, γίνονται τέσσερις. Καθεμία από τις Ομάδες, αντιστοιχεί σε ένα Επιστημονικό Πεδίο.
* Τα βασικά μαθήματα της κάθε ομάδας είναι τα ίδια με την αντίστοιχη σημερινή Ομάδα Προσανατολισμού, με εξαίρεση την αντικατάσταση των Λατινικών από το μάθημα της Κοινωνιολογίας.
Ο υπουργός Παιδείας, Κώστας Γαβρόγλου ανέφερε σχετικά ότι το μάθημα των Λατινικών με τον τρόπο που διδάσκεται και εξετάζεται βασίζεται στην αποστήθιση. «Εμείς θέλουμε να υπονομεύσουμε την αποστήθιση», σχολίασε σχετικά ο κ. Γαβρόγλου.
Επίσης, τα μαθήματα Νεοελληνική Γλώσσα και Νεοελληνική Λογοτεχνία ενοποιούνται στο μάθημα Νεοελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, το οποίο είναι εξεταζόμενο για όλους τους υποψηφίους.
* Η σημερινή Ομάδα Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών διαιρείται σε δύο Ομάδες Προσανατολισμού, την Ομάδα Προσανατολισμού «Θετικές Σπουδές» και την Ομάδα Προσανατολισμού «Σπουδές Υγείας». Η πρώτη οδηγεί στο δεύτερο και η δεύτερη στο τρίτο Επιστημονικό Πεδίο — Θετικές και Τεχνολογικές Επιστήμες και Επιστήμες Υγείας και Ζωής, αντίστοιχα.
* Το μάθημα των Αρχών Οικονομικής Θεωρίας εμπλουτίζεται με περιεχόμενο που σχετίζεται με την κοινωνική διάσταση της Οικονομίας.
* Κάθε Ομάδα Προσανατολισμού περιλαμβάνει μόνο τα μαθήματα στα οποία οι υποψήφιοι θα εξεταστούν τόσο για το απολυτήριο όσο και για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι συντελεστές βαρύτητας καταργούνται και όλα τα μαθήματα έχουν την ίδια βαρύτητα.
* Για το ημερήσιο Γενικό Λύκειο προβλέπονται τρία μαθήματα Γενικής Παιδείας, Νεοελληνική Γλώσσα και Γραμματεία (6 ώρες), Θρησκευτικά (1 ώρα) και Φυσική Αγωγή (2 ώρες), ενώ για το εσπερινό Γενικό Λύκειο προβλέπονται δύο μαθήματα Γενικής Παιδείας, Νεοελληνική Γλώσσα (6 ώρες) και Θρησκευτικά (1 ώρα).
* Επιπλέον, για το ημερήσιο Γενικό Λύκειο προβλέπονται δύο διδακτικές ώρες για ένα μάθημα επιλογής. Στις επιλογές περιλαμβάνονται ειδικά μαθήματα που οι υποψήφιοι μπορεί να χρειαστούν και για την εισαγωγή τους σε κάποια Τμήματα.
* Τα μαθήματα των Ομάδων Προσανατολισμού αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του προγράμματος, με έξι διδακτικές ώρες για το καθένα. Αυτό δε σημαίνει ανάλογη αύξηση της διδακτέας/εξεταστέας ύλης. Η ύλη θα αυξηθεί σε κάποια μαθήματα, αλλά σε καμία περίπτωση αναλογικά με την αύξηση ωρών.
Σχετικά, ο υπουργός μίλησε για «λελογισμένη αύξηση» της ύλης
* Τέλος, για το ημερήσιο Γενικό Λύκειο προβλέπονται τρεις ώρες ανά εβδομάδα, μία για καθένα από τα μαθήματα των Ομάδων Προσανατολισμού κατά τις οποίες κάθε εκπαιδευτικός θα είναι διαθέσιμος για συνεργασία με τους μαθητές του, για συζήτηση εργασιών, επίλυση αποριών κ.λπ.
Αναλυτικά οι αλλαγές στο Λύκειο και το νέο σύστημα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση:
(Δείτε μεγαλύτερο/κατεβάστε το 12σέλιδο έγγραφο πατώντας εδώ)
Το νέο απολυτήριο
Σύμφωνα με τα όσα προβλέπει η πρόταση του υπουργείου για τον τρόπο απόκτησης του απολυτηρίου, αυτός παραπέμπει σε ένα τύπο περιφερειακών ή μίνι πανελλαδικών εξετάσεων.
Οι βαθμοί των τετραμήνων θα διαμορφώνονται για όλα τα μαθήματα εκτός της Φυσικής Αγωγής, από ωριαία διαγωνίσματα και εργασίες, όπως συμβαίνει και σήμερα. Οι γραπτές ενδοσχολικές απολυτήριες εξετάσεις του Ιουνίου θα γίνονται στα τέσσερα εξάωρα μαθήματα (που αναφέρθηκαν παραπάνω), τα ίδια στα οποία θα εξετάζονται στη συνέχεια όσοι επιλέξουν να συμμετάσχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις.
Τα σχολεία θα χωριστούν σε ομάδες, ανά δήμο στις μεγάλες πόλεις και ανά νομό στην επαρχία. Τα θέματα σε κάθε εξεταζόμενο μάθημα θα προετοιμάζονται από ομάδα διδασκόντων όλων των σχολείων ανά ομάδα και το τελικό διαγώνισμα θα προκύπτει μετά από κλήρωση ομάδας θεμάτων μέσα από ένα μεγαλύτερο πλήθος. Τα θέματα θα στέλνονται ηλεκτρονικά στους μαθητές των σχολείων της συγκεκριμένης ομάδας και η εξέταση θα είναι δίωρη. Επιτηρητές θα είναι οι καθηγητές των δημόσιων σχολείων αλλά διαφορετικής ειδικότητας από την ειδικότητα των καθηγητών του εξεταζόμενου μαθήματος. Στα ιδιωτικά σχολεία οι επιτηρητές θα είναι ένας από το δημόσιο σχολείο και ένας από το ιδιωτικό σχολείο. Τα γραπτά των μαθητών, αφού καλυφθούν τα ονόματα, θα βαθμολογούνται από καθηγητή άλλου σχολείου.
Ο βαθμός για κάθε γραπτώς εξεταζόμενο μάθημα θα προκύπτει με βαρύτητα 40% για την τελική ενδοσχολική εξέταση και 60% για το βαθμό των δύο τετραμήνων. Για τα άλλα μαθήματα, ο τελικός βαθμός θα προκύπτει κατά 100% από τον βαθμό των δύο τετραμήνων.
Ο βαθμός του απολυτηρίου θα προκύπτει από τον μέσο όρο όλων των μαθημάτων που θα διδάσκονται στην Γ ? Λυκείου.
Ο κ. Γαβρόγλου έκανε λόγο για «αναβάθμιση» του απολυτηρίου, αλλά και του ρόλου των εκπαιδευτικών. «Εξασφαλίζεται και ενισχύεται το κύρος που θέλουμε να δώσουμε στο απολυτήριο», είπε χαρακτηριστικά.
Για το ζήτημα του καθορισμού των θεμάτων από τους εκπαιδευτικούς, ο υπουργός εξήγησε ότι θα υπάρχουν οδηγίες που θα περιγράφουν το πώς θα πρέπει να διαμορφώνονται τα θέματα. Όπως και στην περίπτωση των πανελλαδικών, άλλωστε.
Επίσης, σημείωσε ότι το επιπλέον κόστος των εξετάσεων αυτών είναι «μηδαμινό και ήδη εξασφαλισμένο».
Σημειώνεται, ότι ο βαθμός του απολυτηρίου συμμετέχει στη διαμόρφωση του βαθμού πρόσβασης στα ΑΕΙ για όσους υποψήφιους επιλέξουν να λάβουν μέρος στις πανελλαδικές εξετάσεις.
Οι παρεμβάσεις στο σύστημα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση
Για τον νέο τρόπο εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, που προτείνει το υπουργείο, ο κ. Γαβρόγλου τόνισε ότι πρόκειται για ένα σύστημα «μη στατικό», το οποίο ενέχει μια «προοπτική κατάργησης του απάνθρωπου συστήματος» που ισχύει σήμερα. «Αποτελεί τα πρώτα στέρεα βήματα», είπε.
Στόχος, όπως είπε, είναι να δώσει βαθμιαία σε όλο και περισσότερους νέους τη δυνατότητα να εισάγονται στα ΑΕΙ της χώρας με μόνο εισιτήριο το αναβαθμισμένο απολυτήριο του Λυκείου και να μπορούν να σπουδάζουν στον επιστημονικό τομέα όπου επιθυμούν.
Τα χαρακτηριστικά του συστήματος, είναι τα εξής:
1. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση της Β’ λυκείου (τον Ιούλιο), όλοι οι μαθητές που επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση υποχρεούνται να συμπληρώσουν Α’ δήλωση προτίμησης (μηχανογραφικό) με τις 10 προτιμήσεις Τμημάτων στα οποία επιθυμούν να φοιτήσουν. Να σημειωθεί ότι οι μαθητές που δεν θα υποβάλουν την Α’ δήλωση του Ιουλίου, χάνουν το δικαίωμα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, με ή χωρίς πανελλαδικές εξετάσεις για τη χρονιά αυτή.
«Η δυνατότητα των αποφοίτων της Β’ λυκείου να συμπληρώσουν ένα πρώτο μηχανογραφικό με περιορισμένο αριθμό προτιμήσεων αποτελεί μία εξαιρετική ευκαιρία ωρίμασης των προβληματισμών και της στοχοθεσίας τους», σχολίασε ο υπουργός.
Η συμπλήρωση της δήλωσης προτίμησης θα αποτελεί την κατάληξη προγράμματος Συμβουλευτικής και Επαγγελματικού Προσανατολισμού, το οποίο θα πραγματοποιείται μέχρι τη λήξη των προαγωγικών εξετάσεων της Β’ λυκείου. Με τον τρόπο αυτόν θα προηγείται η ενημέρωση και η συμβουλευτική και θα ακολουθεί η συμπλήρωση του μηχανογραφικού.
Σ’ αυτή τη διαδικασία συμπλήρωσης του μηχανογραφικού, το υπουργείο βασίζεται στον αυξημένο ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν οι εκπαιδευτικοί, οι οποίοι, γνωρίζοντας τις επιδόσεις και κλίσεις των μαθητών, θα μπορούν να τους προσανατολίσουν καταλλήλως.
2. Με βάση τις προτιμήσεις των μαθητών και τον αριθμό εισακτέων που θα έχει αποφασιστεί ανά Τμήμα, θα προκύψει ένας αριθμός Τμημάτων για τα οποία ο αριθμός των προτιμήσεων θα είναι ίσος ή μικρότερος από τον αριθμό εισακτέων. Αυτά τα Τμήματα, στα οποία ο αριθμός των αιτήσεων υπολείπεται των διαθέσιμων θέσεων, ονομάζονται «Τμήματα ελεύθερης πρόσβασης» (ΤΕΠ).
3. Τα υπόλοιπα Τμήματα, δηλαδή εκείνα στα οποία ο αριθμός των αιτήσεων υπερβαίνει τις διαθέσιμες θέσεις, ονομάζονται «Τμήματα πρόσβασης μόνο με πανελλαδικές εξετάσεις» (ΤΠΠΕ).
Λίγες μέρες αργότερα, ο μαθητής ενημερώνεται για το ποιες από τις προτιμήσεις του αντιστοιχούν σε ΤΠΠΕ και ποιες σε ΤΕΠ. Από το σύνολο των δηλώσεων θα προκύψουν:
(1) Αυτές στις οποίες θα συμπεριλαμβάνεται ένα τουλάχιστον ΤΕΠ και,
(2) Αυτές στις οποίες όλα τα Τμήματα είναι ΤΠΠΕ.
5. Οι μαθητές της κατηγορίας (2), θα διαγωνιστούν στις πανελλαδικές για την εισαγωγή τους στην Ανώτατη Εκπαίδευση μιας και από τις προτιμήσεις τους στη δήλωση του Ιουλίου δεν έχει προκύψει κανένα ΤΕΠ.
6. Τον Φεβρουάριο, οι μαθητές της κατηγορίας (1) δηλώνουν αν θα συμμετάσχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις ή αν προτιμούν να εισαχθούν σε ένα από τα ΤΕΠ που είχαν συμπεριλάβει στην αρχική τους δήλωση.
Η δήλωση του Φεβρουαρίου θα είναι οριστική και δεσμευτική. Συγκεκριμένα, ένας μαθητής που είχε τουλάχιστον ένα ΤΕΠ στη δήλωση του Ιουλίου μπορεί:
(α) να επιλέξει εισαγωγή σε ΑΕΙ μέσω πανελλαδικών εξετάσεων, χάνοντας το δικαίωμα πρόσβασης σε κάποιο από τα ΤΕΠ που είχε δηλώσει ή,
(β) να επιλέξει ένα από τα ΤΕΠ που είχε συμπεριλάβει στη δήλωση του Ιουλίου, οπότε εισάγεται στο Τμήμα αυτό, με μόνη προϋπόθεση την απόκτηση του απολυτηρίου της Γ’ λυκείου.
7. Για τους μαθητές που θα διαγωνιστούν στις πανελλαδικές, ο βαθμός των πανελλαδικών εξετάσεων θα διαμορφωθεί κατά 90% από τον μέσο όρο των βαθμών τους στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα και κατά 10% από τον βαθμό του απολυτηρίου. Η ποσόστωση αυτή προτείνεται να ισχύσει το πρώτο έτος εφαρμογής του νέου συστήματος, δηλ. στις πανελλαδικές εξετάσεις του 2020. Σταδιακά, όσο το σύστημα θα καθιερώνεται, το ποσοστό του βαθμού του απολυτηρίου θα αυξάνεται σταδιακά.
Διευκρινίζεται, ότι οι μαθητές που επέλεξαν τις πανελλαδικές, μετά τις εξετάσεις και τη δημοσιοποίηση των βαθμών τους της τελικής επίδοσης, υποχρεούνται τον Ιούλιο του 2020, μετά τις πανελλαδικές, να συμπληρώσουν εκ νέου το μηχανογραφικό και να θέσουν όσες επιλογές Τμημάτων επιθυμούν, ασχέτως του περιεχομένου του πρώτου μηχανογραφικού και θα εισαχθούν σε αυτά με βάση τις επιδόσεις τους, όπως ακριβώς ισχύει στο υπάρχον σύστημα εισαγωγής, συνυπολογίζοντας και τον βαθμό του απολυτηρίου. Για τους παλαιότερους αποφοίτους δεν προτείνεται να λογίζεται το απολυτήριο, δεδομένου ότι όταν αποφοίτησαν δεν υπήρχε αντίστοιχη πρόβλεψη. Συνεπώς, οι υποψήφιοι αυτοί θα συμμετέχουν κανονικά στις πανελλαδικές εξετάσεις όπως και σήμερα.
Ακόμη, διευκρινίζεται ότι τα Τμήματα που απαιτούν την εξέταση κάποιου ειδικού μαθήματος (ξένες φιλολογίες, Τμήματα με σχέδιο, ΤΕΦΑΑ κ.τ.λ.) η εξέταση του ειδικού μαθήματος θα γίνεται μόνο σε πανελλαδικές εξετάσεις ανεξαρτήτως αν ο υποψήφιος έχει επιλέξει την εισαγωγή του μέσω ΤΕΠ ή πανελλαδικών εξετάσεων. Συνεπώς αν κάποια από τα εν λόγω Τμήματα προκύψει ότι ανήκουν στα ΤΕΠ μετά την Α’ δήλωση, οι υποψήφιοι οι οποίοι τα έχουν δηλώσει και θέλουν να εισαχθούν σε αυτά χωρίς πανελλαδικές εξετάσεις, θα έχουν την υποχρέωση να εξετάζονται πανελλαδικά μόνο στα αντίστοιχα ειδικά μαθήματα και να επιτυγχάνουν την ελάχιστη απαιτούμενη επίδοση, ώστε να ένα εξασφαλίσουν την είσοδό τους στα εν λόγω Τμήματα με το απολυτήριό τους.
Εξάλλου, όπως είπε ο υπουργός, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο αριθμός εισακτέων θα ανακοινώνεται τον Μάρτιο, πριν κάνουν οι μαθητές της Β’ λυκείου την κατάθεση του πρώτου μηχανογραφικού.
Εφαρμογή των αλλαγών
Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του υπουργείου Παιδείας, οι αλλαγές θα ισχύσουν από το σχολικό έτος 2019-20, δηλαδή από τη «φουρνιά» των παιδιών που φέτος θα ξεκινήσουν να φοιτούν στη Β’ λυκείου.
Οι υποψήφιοι όλων των κατηγοριών θα εισαχθούν σε Τμήματα που θα έχουν τον ελάχιστο αριθμό των 8 μελών ΔΕΠ, που εξασφαλίζουν την αυτοδυναμία τους, θα έχουν ανανεωμένο πρόγραμμα σπουδών και θα έχουν την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή.
Όλες οι παραπάνω προτάσεις αναμένεται να συζητηθούν στο επόμενο διάστημα, με ορίζοντα, όπως ανέφερε ο κ. Γαβρόγλου, να κατατεθεί το νομοσχέδιο στην ολομέλεια της Βουλής και να ψηφιστεί τον Δεκέμβριο του 2018.
Τέλος, πρέπει να υπογραμμιστεί το γεγονός ότι οι αλλαγές αφορούν μόνο τα Γενικά Λύκεια. Όπως ανέφερε ο κ. Γαβρόγλου, έχουν παρθεί «σοβαρές πρωτοβουλίες» για τα ΕΠΑΛ, οι οποίες θα πρέπει να σταθεροποιηθούν, μεταθέτοντας έτσι για το μέλλον το ενδεχόμενο να γίνουν αλλαγές στα επαγγελματικά λύκεια.
Απάντηση στον Κυρ. Μητσοτάκη
Ερωτώμενος ο υπουργός Παιδείας για τη δέσμευση του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκου Μητσοτάκη, ότι θα καταργήσει όποιες αλλαγές έχει φέρει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στην Παιδεία, απάντησε ότι αυτή «δεν είναι μία σοβαρή πολιτική θέση».
«Δεν συνιστά σοβαρή πολιτική θέση το “καταργώ τα πάντα”, είπε χαρακτηριστικά ο κ. Γαβρόγλου.
Το σχέδιο και οι αλλαγές – Όλη η εναρκτήρια εισήγηση του Κ. Γαβρόγλου:
Θα θέλαμε να συζητήσουμε σήμερα το σχέδιό μας για τη νέα Γ’ Λυκείου και ως εκ τούτου για το σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ και να απαντήσουμε σε όλες τις ερωτήσεις που θα μας θέσετε.
Εδώ και ένα χρόνο συζητάμε μια πρόταση και όπως είπαμε όταν είχαμε δημοσιοποιήσει την πρόταση, θα συζητήσουμε αυτή την πρόταση, θα δούμε πού θα καταλήξουμε και θα καταθέσουμε μια νέα πρόταση με βάση και τις συζητήσεις που έχουν γίνει στο μεταξύ.
Η πρόταση που σας καταθέτουμε τώρα, διαμορφώθηκε με βάση τη φιλοσοφία της πρότασης του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Τα συμπεράσματα του εθνικού διαλόγου για την παιδεία που έγινε το ’15 και το ’16. Τα πορίσματα των αντίστοιχων συζητήσεων στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής.
Επίσης η πρόταση αυτή είναι αποτέλεσμα πάρα πολλών συζητήσεων με εκπαιδευτικούς φορείς και μεμονωμένους εκπαιδευτικούς. Και βεβαίως με μια πάρα πολύ συστηματική μελέτη των συστημάτων που ισχύουν σε άλλες χώρες.
Τα θέματα και οι προτάσεις που κάνουμε θα ισχύσουν από το 2019 – 2020. Από την ακαδημαϊκή χρονιά 2019 – 2020 που τα παιδιά που τώρα πάνε στη Β’ Λυκείου θα είναι στην Γ’ Λυκείου.
Και βεβαίως αυτό που λέμε και σε αυτό που σας μοιράσαμε στη προμετωπίδα, δηλαδή ριζοσπαστικές λύσεις με προσεκτικά βήματα, είναι κάτι που θα χαρακτηρίσει όλη τη λογική των προτάσεών μας ακριβώς επειδή δεν θέλουμε να υπάρχουν έντονες διαταράξεις σε αυτό που ισχύει σήμερα, αλλά ταυτοχρόνως και αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία να υπάρχει μια σαφέστατη προοπτική και μια καλά μελετημένη μεταβατική περίοδο.
Επίσης δεν πρόκειται να γίνει κατανοητό το σύνολο του σχεδίου εάν δεν τοποθετηθεί μέσα σε ένα πλέγμα μιας συνολικής εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Και η μεταρρύθμιση αυτή έχει σχέση και με τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και με την τριτοβάθμια εκπαίδευση και όπως θα πούμε και με την επιμόρφωση των καθηγητών.
«Να ξανακερδίσουμε την Γ’ Λυκείου»
Εκείνο όμως που έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία είναι ότι πρέπει να κατανοηθεί πως το πρόβλημα που έχουμε είναι το πρόβλημα της ανασυγκρότησης της Γ’ Λυκείου. Είμαστε μια χώρα, το έχουμε ξαναπεί που δυστυχώς η εκπαιδευτική λειτουργία της Γ’ Λυκείου έχει ακυρωθεί, ουσιαστικά δεν υπάρχει Γ’ Λυκείου παρά τις πολύ φιλότιμες προσπάθειες των εκπαιδευτικών και ο στόχος μας είναι το σχολείο, η κοινωνία μας, να ξανακερδίσει τη Γ’ Λυκείου.
Για να μπορέσουμε να το καταφέρουμε αυτό, θα πρέπει να το δούμε όπως σας είπα, σε ένα πλέγμα προτάσεων που κάνουμε για το σύνολο της εκπαίδευσης. Το πρώτο στοιχείο είναι τα νέα προγράμματα σπουδών που ήδη επεξεργαζόμαστε με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής για το γυμνάσιο και βεβαίως για την Α’ και Β’ Λυκείου.
Το δεύτερο είναι ότι οι προτάσεις που γίνονται για τα Γενικά Λύκεια είναι στενά συνδεδεμένες με όλες τις προτάσεις που έχουν ήδη γίνει για την αναβάθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης.
Το τρίτο είναι ότι τίποτα από όλα αυτά δεν μπορεί να γίνει κατανοητό επί της ουσίας αν δεν δούμε ταυτοχρόνως και τη νέα αρχιτεκτονική της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, όπου είναι οι συνέργειες με τα ΤΕΙ, είναι η ίδρυση εντελώς νέων τμημάτων που θεραπεύουν σύγχρονα γνωστικά πεδία, τα ερευνητικά κέντρα, τα νέα πανεπιστημιακά ερευνητικά κέντρα και ένα σύνολο άλλων πρωτοβουλιών που συνιστούν και διαγράφουν τη νέα αρχιτεκτονική των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων.
Το τέταρτο είναι η δημιουργία και λειτουργία των διετών προγραμμάτων σπουδών όπου θα είναι προγράμματα σπουδών μέσα στα πανεπιστήμια που θα παρέχουν πιστοποιητικά επαγγελματικών προσόντων με ευρωπαϊκές προδιαγραφές.
Και βεβαίως το πέμπτο είναι το Εθνικό Σχέδιο Επιμόρφωσης των Εκπαιδευτικών. Όλα αυτά μαζί αποτελούν τα στοιχεία της εκπαιδευτικής μας μεταρρύθμισης σε όλα έχουμε δώσει δείγματα γραφής και βεβαίως αυτό που θα κάνουμε τώρα για την Γ’ Λυκείου εντάσσεται ακριβώς μέσα σε αυτή την προσπάθεια και αναβάθμισης του δημόσιου σχολείου, αλλά και συνάθρωσης του μαζί με όλα τα υπόλοιπα στοιχεία της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης.
Η κατάσταση «ακύρωσης» της Γ’ Λυκείου
Επιπλέον έχουμε ορισμένα προβλήματα με την Γ’ Λυκείου αυτή καθεαυτή. Ο ασφυκτικός εναγκαλισμός αυτής της τάξης με τις πανελλήνιες εξετάσεις παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των εκπαιδευτικών, ουσιαστικά ακυρώνει την Γ’ Λυκείου έτσι όπως έχει ιστορικά διαμορφωθεί. Μπορούμε, εάν θέλετε, να συζητήσουμε τους λόγους που έχουμε οδηγηθεί σε αυτή την κατάσταση, αλλά η διαπίστωση παραμένει να είναι απολύτως αληθινή.
Υπάρχει μια ακύρωση βαθμιαία και μάλιστα αυτή η ακύρωση έχει επηρεάσει πολύ αρνητικά και τη Β’ Λυκείου. Έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί ιστορικά τα πράγματα. Ο διαχωρισμός των μαθημάτων σε μαθήματα γενικής μόρφωσης και σε εξεταζόμενα για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια, οδήγησε σε πλήρη αδιαφορία για τα μαθήματα γενικής παιδείας και την προσφυγή στους θεσμούς της παραπαιδείας για τα εξεταζόμενα μαθήματα.
Καταλήγουμε λοιπόν στην πολύ θλιβερή διαπίστωση ότι έτσι όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα, το σχολείο και κυρίως η Γ’ Λυκείου φαίνεται να είναι ένα πάρεργο των φροντιστηρίων, των ιδιαίτερων κλπ.
Καταλαβαίνουμε όλοι ότι δεν μπορεί μια χώρα να προχωρήσει με αυτό τον τρόπο. Και καταλαβαίνουμε εδώ ότι θα ήταν λάθος να αρχίσουμε να λέμε ότι για όλα φταίνε τα φροντιστήρια, για όλα φταίνε τα ιδιαίτερα, για όλα φταίνε διάφοροι εξωγενείς παράγοντες της εκπαίδευσης.
Είναι ένα πράγμα που έγινε σιγά – σιγά. Δημιούργησε αντιλήψεις και νοοτροπίες, οι οποίες με μικρά βήματα οδήγησαν ουσιαστικά στην ακύρωση της Γ’ Λυκείου, στην επιδείνωση της κατάστασης στη Β’ Λυκείου και όλα τα υπόλοιπα που σας είπα.
Και βεβαίως το συνολικό αποτέλεσμα είναι ότι το απολυτήριο που παρέχεται από το Λυκείου, στο τέλος δηλαδή της Γ’ Λυκείου, πρακτικά δεν παίζει κανένα απολύτως λόγο. Είναι κοινωνικά απαξιωμένο και βεβαίως παιδαγωγικά και εκπαιδευτικά δεν έχει το κύρος, το βάρος και κυρίως το περιεχόμενο αυτό που θα περίμενε κανείς να έχει.
Την ίδια στιγμή οι πανελλήνιες εξετάσεις, οι εξετάσεις που τώρα δίνουμε για να εισαχθούμε στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, παρουσιάζουν ως ξέρετε σοβαρότατες παθογένειες. Πολλές και πολλοί από εσάς έχουν αναφερθεί στις παθογένειες αυτών των εξετάσεων.
Ταυτόχρονα όμως –κι αυτό θέλω να προσεχθεί- παρά τα ελαττώματά τους η ελληνική κοινωνία αποδέχεται αυτές τις εξετάσεις, επειδή είναι εξετάσεις που είναι αδιάβλητες και σε μια χώρα που επί πάρα πολλές δεκαετίες το αδιάβλητο ήταν πάντα ένα ζητούμενο, το γεγονός ότι έχουμε μια διαδικασία που είναι αδιάβλητη, έπεισε την ελληνική κοινωνία ότι είναι και αξιόπιστη. Δεν προκύπτει από πουθενά ότι οτιδήποτε αδιάβλητο υποχρεωτικά είναι και αξιόπιστο.
«Το 70% δεν σπουδάζει αυτό που θέλει»
Και το ξέρουμε αυτό διότι ένας τεράστιος αριθμός παιδιών πάνω από 70% δεν πάνε να σπουδάσουν αυτά που θέλουν. Αυτές οι εξετάσεις κοστίζουν κάθε φουρνιά 2,5 δις στις οικογένειες, έχουν φοβερά αρνητικές επιπτώσεις στον τρόπο που εξετάζονται τα μαθήματα και μεταδίδεται η γνώση και ουσιαστικά έχουν συμβάλλει σε αυτό που πάμε να αντιμετωπίσουμε, δηλαδή στην ακύρωση της 3ης Λυκείου.
Άρα στόχος μας είναι η επαναφορά της Γ Λυκείου και ενδεχομένως η λέξη «επαναφορά» να μην είναι σωστή, η διαμόρφωση, η συγκρότηση της Γ Λυκείου, η αναβάθμιση ως εκ τούτου του απολυτηρίου πάρα πολύ σημαντικό και από αυτά να προκύπτει κι ένας τρόπος εισαγωγής στην Ανώτατη Εκπαίδευση.
Ως προς το πρώτο για τη Β’ Λυκείου. Νομίζουμε ότι οι εγκύκλιες σπουδές πρέπει να ολοκληρώνονται στη Β Λυκείου και άρα αμέσως μετά –ήδη το κάνουμε- θα υπάρξουν σοβαρές παρεμβάσεις στα προγράμματα σπουδών, στα ωρολόγια προγράμματα της Β και Α Λυκείου.
Εμείς θέλουμε στη Β Λυκείου να ολοκληρώνονται οι εγκύκλιες σπουδές και η Γ Λυκείου να αποκτά έναν χαρακτήρα προπαρασκευαστικής τάξης για την εισαγωγή στην Ανώτατη Εκπαίδευση.
Οι προτάσεις αυτές θα ισχύουν για το Γενικό Λύκειο, ενώ για τα Επαγγελματικά Λύκεια τα πράγματα θα συνεχίσουν να έχουν όπως είναι σήμερα. Ο λόγος είναι ότι όπως γνωρίζετε έχουμε πάρει πολύ σοβαρές, πολύ θετικές πρωτοβουλίες για την Επαγγελματική Εκπαίδευση για τα Επαγγελματικά Λύκεια, αυτό εξάλλου αντανακλάται σε πολλά επίπεδα και στη ζωή αλλά και στις αποδόσεις των Επαγγελματικών Λυκείων. Θέλουμε να σταθεροποιηθούν αυτές οι αλλαγές, να προχωρήσουμε και στα επόμενα βήματα και θα δούμε προοπτικά τις όποιες αλλαγές χρειάζονται για την εισαγωγή στα Πανεπιστήμια. Πάντως αυτά που θα πούμε ισχύουν για τα Γενικά Λύκεια.
Στη Β Λυκείου το μόνο που θα αλλάζει από φέτος είναι ότι το μάθημα της Πολιτικής Παιδείας θα αντικατασταθεί από το μάθημα Πολίτης και Δημοκρατία και με το αντίστοιχο εγχειρίδιο και από του χρόνου θα υπάρχουν οι άλλες σχετικές αλλαγές.
Οι αλλαγές στην Γ’ Λυκείου – 4 ομάδες Προσανατολισμού, αντικατάσταση των Λατινικών από την Κοινωνιολογία
Τώρα, οι αλλαγές στην Γ Λυκείου. Οι τρεις ομάδες Προσανατολισμού γίνονται τέσσερις, ώστε να αντιστοιχεί η κάθε μία σε κάθε ένα επιστημονικό Πεδίο. Το δεύτερο είναι ότι αντικαθίσταται το μάθημα των Λατινικών με το μάθημα της Κοινωνιολογίας. Το μάθημα των Αρχών της Οικονομικής Θεωρίας εμπλουτίζεται το περιεχόμενό του για να αναδειχθεί και η κοινωνική διάσταση της οικονομίας.
Κάθε ομάδα Προσανατολισμού περιλαμβάνει μόνο τα μαθήματα στα οποία οι υποψήφιοι θα εξεταστούν και για να πάρουν το απολυτήριο και όσοι επιλέξουν να δώσουν πανελλήνιες εξετάσεις θα εξεταστούν στα ίδια μαθήματα. Καταργούνται οι συντελεστές βαρύτητας. Όλα τα μαθήματα έχουν την ίδια ακριβώς βαρύτητα.
Για το ημερήσιο Γενικό Λύκειο προβλέπονται τρία υποχρεωτικά μαθήματα: το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας ενιαίο μάθημα για 6 ώρες, το μάθημα των Θρησκευτικών για 1 ώρα και το μάθημα της Φυσικής Αγωγής για 2 ώρες.
Επιπλέον στο Γενικό Λύκειο θα προβλέπονται 2 ώρες επιπρόσθετες από μαθήματα επιλογής, στα οποία περιλαμβάνονται και αυτά που μπορεί να χρειαστούν οι υποψήφιοι να δώσουν ως ειδικά μαθήματα για να εισαχθούν σε ειδικά Τμήματα, είτε είναι η ξένη γλώσσα είτε είναι το σχέδιο.
Άρα έχουμε για όλους στην Γ Λυκείου υποχρεωτικά 6 ώρες Νεοελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, 1 ώρα Θρησκευτικά, 1 ώρα Φυσική Αγωγή και 2 ώρες μια επιλογή που μπορούν να πάρουν.
Και τώρα η κάθε ομάδα Προσανατολισμού δηλαδή η θεωρητική Κατεύθυνση, η υγείας, η θετική και οι κοινωνικές με την πληροφορική, θα έχουν μόνο τρία μαθήματα από 6 ώρες το καθένα. Παραδείγματος χάριν στη Θεωρητική θα είναι Αρχαία 6 ώρα, Ιστορία 6 ώρες, Κοινωνιολογία 6 ώρες.
Άρα βλέπετε ότι προτείνουμε ένα απολύτως δωρικό, συμμετρικό και παιδαγωγικά αποτελεσματικό σύστημα για την Γ Λυκείου, τη στιγμή που ο χαρακτήρας της Γ Λυκείου έχει κυρίαρχα τον χαρακτήρα του προπαρασκευαστικού έτους.
Τα μαθήματα γενικής παιδείας
Ενδεχομένως να υπάρχει κάποιο ερώτημα «ωραία, και τι γίνεται με τα μαθήματα γενικής παιδείας;». Κοιτάξτε, ένα από τα μεγάλα λάθη είναι αυτός ο πολύ δραματικός διαχωρισμός ανάμεσα σε γενική παιδεία και κατεύθυνση. Όταν κανείς κάνει έξι ώρες Νεοελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, μην αρχίσουμε να λέμε ότι αυτό δεν συμβάλλει στη γενική παιδεία, ή όταν κάνει τα μαθήματα Προσανατολισμού ότι αυτά δεν συμβάλλουν στη γενική παιδεία.
Οπότε όταν τα κάνεις αυτά τα μαθήματα στο σχολείο, όταν αυτά τα μαθήματα γίνονται με συστηματικό τρόπο όταν η ύλη είναι εκσυγχρονισμένη, όταν οι εκπαιδευτικοί τους δίνεις επιτέλους αυτό το χώρο να αναπνεύσουν και να μπορέσουν να είναι πολύ πιο δημιουργικοί μέσα στην τάξη, αυτά συμβάλλουν και στη γενική παιδεία στην Γ Λυκείου.
Όπως είδατε σε αυτό που μοιράσαμε υπάρχουν κάποιοι πίνακες οι οποίοι κωδικοποιούν αυτές τις αλλαγές.
Πώς παίρνουμε το απολυτήριο ώστε να εξασφαλιστεί και το κύρος που θέλουμε να προσδώσουμε στο απολυτήριο: Ένα από τα χαρακτηριστικά αν θέλετε των παθογενειών, εγώ θα έλεγα και των εκφυλιστικών τάσεων που έχουν κυριαρχήσει σε ορισμένους, είναι ένας πληθωρισμός των υψηλών βαθμών. Αφού δεν παίζει κανένα ρόλο, δεν του δίνει κανένας σημασία, ούτε τα παιδιά ούτε οι εκπαιδευτικοί και πάμε παρακάτω.
Η βαθμολόγηση – Οι συνέργειες μεταξύ σχολείων
Δεν πρέπει να γίνονται έτσι τα πράγματα. Εμείς λέμε ότι θα υπάρχουν οι βαθμοί των τετραμήνων οι οποίοι θα προσδιορίζονται όπως περίπου προσδιορίζονται και σήμερα, εκτός προφανώς τη Φυσική Αγωγή, δε θα μετράει στον υπολογισμό των βαθμών των τετραμήνων. Οι γραπτές ενδοσχολικές απολυτήριες εξετάσεις του Ιουνίου θα γίνονται στα 4 εξάωρα μαθήματα.
Θεωρήσαμε τα παρακάτω ως έναν τρόπο να ενισχυθεί το κύρος του απολυτηρίου. Δηλαδή θα χωρίσουμε τα σχολεία σε ομάδες ανά Δήμο, όχι όλος ο Δήμος μια ομάδα, ανά Δήμο θα υπάρχουν σχολεία ή ανά νομό εκεί που δεν υπάρχουν πολλά Λύκεια και τα θέματα για κάθε εξεταζόμενο μάθημα, θα προετοιμάζονται από τους εκπαιδευτικούς που θα πηγαίνουν από κάθε σχολείο.
Αν δηλαδή μιλάμε για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας και υπάρχει μια ομάδα σχολείων, πείτε 4 σχολεία, θα πάνε σ’ ένα σχολείο 4 Φιλόλογοι, ένας δηλαδή από κάθε σχολείο, θα βάλουν θέματα, θ’ αποφασίσουν ποια πρέπει να είναι αυτά τα θέματα, θα είναι τα θέματα περισσότερα από αυτά που τελικά θα γράψουν οι μαθητές, θα υπάρχει μια κλήρωση και θα σταλούν τα θέματα στα σχολεία.
Δηλαδή θα πηγαίνουν το πρωί οι εκπαιδευτικοί αυτοί και θα σταλούν στα σχολεία και αυτά θα είναι τα ερωτήματα για τις γραπτές εξετάσεις, θα είναι με κόλλες όπου θα είναι κλειστό το όνομα και θα διορθώνονται τα γραπτά από καθηγητές άλλου σχολείου. Στα ιδιωτικά σχολεία θα υπάρχει στην επιτήρηση και κάποιοι άτομο από δημόσια σχολεία.
Με αυτό τον τρόπο θεωρούμε ότι θα υπάρξει μια αντικειμενικότητα στη διόρθωση των γραπτών, δεν ξέρει κανείς ποιου παιδιού γραπτό διορθώνει, θα υπάρξει η διόρθωση από καθηγητή του διπλανού σχολείου και θα περιορίσουμε και διάφορα φαινόμενα τα οποία δε μας τιμούν ως κοινωνία που γίνονται στη διάρκεια των επιτηρήσεων με τον τρόπο που είπαμε.
Όπως γνωρίζετε, πριν λίγο καιρό ψηφίσαμε στη Βουλή ένα εξαιρετικά σημαντικό νόμο, γύρω από το θέμα των δομών υποστήριξης των σχολείων. Δε θέλω ν’ ανοίξω μια παρένθεση να σας εξηγήσω τις δομές υποστήριξης πάντως έχουμε αναβαθμίσει με δραματικό τρόπο τις δυνατότητες ενίσχυσης των σχολείων μας και άρα όταν θ’ αρχίσει να λειτουργεί αυτό το σύστημα, δηλαδή τον Ιούνιο του 2020 που τα παιδιά της Γ’ Λυκείου θα παίρνουν το απολυτήριό τους το Μάιο.
Ταυτόχρονα θα έχουν ήδη ένα χρόνο πριν, τουλάχιστον ένα χρόνο, σχεδόν ενάμιση, δύο, δυνατότητα να λειτουργούν κι αυτές οι δομές μ’ έναν τρόπο ιδιαίτερα αποτελεσματικό ως προς τη βοήθεια που μπορούν να παρέχουν στα σχολεία μας. Άρα η δομή της Γ’ Λυκείου, το πώς κανείς παίρνει απολυτήριο και τώρα πρέπει να δούμε με ποιον τρόπο από αυτό το προπαρασκευαστικό έτος, μπορεί να εισαχθεί στην Ανώτατη Εκπαίδευση.
Το σύστημα ελεύθερης πρόσβασης
Έχει πολύ μεγάλη σημασία να κατανοήσει κανείς τον καίριο ρόλο που παίζουν στην ιστορία της εκπαίδευσης οι όποιες μεταβατικές ρυθμίσεις. Εμείς λοιπόν για πρώτη φορά, εισάγουμε ένα σύστημα ελεύθερης πρόσβασης στην Ανώτατη Εκπαίδευση αλλά δεν είναι ένα στατικό σύστημα, είναι ένα σύστημα με μια προοπτική, είναι ένα σύστημα που θέλουμε να οδηγηθούμε στην κατάργηση ενός απολύτως απάνθρωπου και αντιεκπαιδευτικού συστήματος με πολύ προσεκτικά βήματα και αυτό που προτείνουμε είναι όντως ένα πολύ στέρεο βήμα σ’ αυτή την κατεύθυνση.
Η πρόταση που κάνουμε είναι η εξής: Στο τέλος της Β’ Λυκείου, δηλαδή για πρώτη φορά, τον Ιούνιο του 2019, όλα τα παιδιά της Β’ Λυκείου που θέλουν να πάνε στην Ανώτατη Εκπαίδευση στην Ελλάδα, θα συμπληρώνουν ένα μηχανογραφικό όπου θα υπάρχουν 10 προτιμήσεις σε αυτό το μηχανογραφικό.
Αυτό θα είναι μετά μια εντατική διαδικασία επαγγελματικού προσανατολισμού και μιας πλήρους αναβάθμισης σε αυτά που θα πρέπει να ξέρουν τα παιδιά πριν επιλέξουν πού θέλουν να πάνε. Σε αυτή τη διαδικασία συμπλήρωσης του μηχανογραφικού, ο ρόλος των εκπαιδευτικών είναι καίριος όπως καταλαβαίνετε, διότι οι εκπαιδευτικοί γνωρίζουν τα παιδιά, γνωρίζουν τις επιδόσεις τους, γνωρίζουν τις κλήσεις τους, έχουν τη δυνατότητα να μιλάνε με τα παιδιά, άρα θεωρούμε ότι θα υπάρχει ένας τρόπος συζήτησης των παιδιών με τους εκπαιδευτικούς όπου οι εκπαιδευτικοί θα τους βοηθήσουν πάρα πολύ, δε λέω αν θα τους καθοδηγήσουν, για το ποιες 10 επιλογές θα βάλουν.
Σε λίγες μέρες, μετά τη συμπλήρωση αυτού του δελτίου, θ’ ανακοινωθούν τ’ αποτελέσματα όπου από το μηχανογραφικό αυτό δελτίο το συμπληρωμένο κάποιων παιδιών, θα υπάρχουν τμήματα στα οποία θα μπορούν να μπουν με μόνο το απολυτήριό τους. Δηλαδή θα είναι τα Τμήματα εκείνα που η ζήτηση δεν είναι περισσότερη από την προσφορά.
Και θα εμφανιστούν μηχανογραφικά που θα έχουν είτε όλα τα τμήματα να πρέπει να μπεις μέσα από τις πανελλήνιες εξετάσεις, είτε όλα τα τμήματα να είναι τμήματα που μπορείς να μπεις μόνο με το απολυτήριο ή μικτά. Δεν υπάρχει άλλη δυνατότητα. Προφανώς τα παιδιά θα έχουν μια αίσθηση για το πού μπορούν να πάνε. Δηλαδή μπορεί να είναι η ιατρική Αθηνών, το Βιολογικό ή το Χημικό της Θεσσαλονίκης, μπορεί να είναι κάποιο τμήμα στις επιστήμες υγείας, το οποίο δεν έχει συμπληρώσει τον αριθμό των φοιτητών που είναι να πάνε και άρα μπορεί σε ένα μηχανογραφικό να εμφανιστεί ένας αριθμός τμημάτων στα οποία αν θέλεις να πας θα πρέπει να δώσεις εξετάσεις. Και ένας αριθμός τμημάτων στα οποία μπορείς να πας μόνο με το απολυτήριο. Αυτά τώρα τον Ιούνιο.
Το Φεβρουάριο της Γ’ Λυκείου έχει το παιδί τις εξής επιλογές. Να πει ανεξάρτητα εάν έχουν εμφανιστεί τμήματα στα οποία μπορώ να πάω μόνο με το απολυτήριο, εγώ θέλω να δώσω πανελλήνιες διότι θέλω να πάω με πανελλήνιες σε τμήματα που ενδεχομένως να μην έχουν καν εμφανιστεί και στο μηχανογραφικό μου.
Θα υπάρχει όμως και ένα ποσοστό παιδιών που θα πει ότι εγώ θέλω να επιλέξω ένα από τα τμήματα που είναι ελεύθερης πρόσβασης που έχουν εμφανιστεί στο μηχανογραφικό. Αν τώρα το Φεβρουάριο αποφασίσει κανείς το δεύτερο, είναι υποχρεωμένος να πάει στο δεύτερο. Εάν δηλαδή έχεις στο μηχανογραφικό σου α, β, γ με πανελλήνιες και τα υπόλοιπα με ελεύθερη πρόσβαση, το Φεβρουάριο είσαι υποχρεωμένος να επιλέξεις ένα από αυτά που είναι ελεύθερης πρόσβασης αν θέλεις να πας σε τμήμα ελεύθερης πρόσβασης. Αλλιώτικα θα πας με πανελλήνιες.
Αν τώρα εμφανιστεί στο δικό μου μηχανογραφικό εμφανιστούν κάποια τμήματα που είναι ελεύθερης πρόσβασης. Αλλά το Φεβρουάριο εγώ επιλέγω να μην πάω σε αυτά και να δώσω πανελλήνιες εξετάσεις για τα υπόλοιπα και το Μάιο αλλάξω γνώμη, δεν μπορώ να το κάνω. Το Φεβρουάριο πρέπει να αποφασίσω εάν θα πάω σε τμήμα ελεύθερης πρόσβασης.
Την πρώτη φορά εφαρμογής ο βαθμός του απολυτηρίου θα μετράει το 10% και ο βαθμός των πανελλαδικών εξετάσεων σε αυτά τα τμήματα που χρειάζονται πανελλαδικές εξετάσεις θα είναι το 90%.
Νέο τοπίο στα πανεπιστήμια το 2020
Να επαναλάβω ότι τα παιδιά που θα πάνε στα πανεπιστήμιά μας το Σεπτέμβριο του 2020, που θα είναι δηλαδή οι μαθητές και οι μαθήτριες που θα είναι Γ’ Λυκείου την ακαδημαϊκή χρονιά 2019 – 2020 θα βρούνε ένα νέο τοπίο στα πανεπιστήμια. Κανένα τμήμα που θα λειτουργεί το 2020, κανένα τμήμα, δεν θα έχει πρόβλημα με το διδακτικό του προσωπικό.
Ξέρετε σήμερα υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός τμημάτων που δεν έχουν το επαρκές διδακτικό προσωπικό για να σπουδάσουν τα παιδιά. Κανένα τμήμα δεν θα λειτουργήσει εάν δεν έχουν λυθεί θέματα υλικοτεχνικής υποδομής.
Άρα τα παιδιά αυτά θα ξέρουν ήδη ότι τα τμήματα που θα επιλέξουν, ορισμένα θα είναι όπως είναι σήμερα που είναι εξαιρετικά υψηλής ποιότητας, ορισμένα θα είναι εντελώς καινούργια τμήματα που όπως έχετε δει στο νομοσχέδιο που ψηφίσαμε για το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, έχουμε ιδρύσει και εντελώς καινούργια τμήματα. Αυτά θα είναι πλήρως στελεχωμένα και τα τμήματα τα οποία είναι αποτέλεσμα συνεργειών πανεπιστημίων και ΤΕΙ και αυτά θα είναι πλήρως στελεχωμένα.
Όλα δε αυτά τα τμήματα και τα καινούργια και τα τμήματα συνεργειών θα έχουν νέα προγράμματα σπουδών που τα παιδιά θα είναι σε θέση να τα δούνε μέσα από το διαδίκτυο, στα site των αντίστοιχων πανεπιστημίων.
Οι έξι κατευθυντήριες
Έξι θέματα που καθοδήγησαν τον τρόπο σκέψης μας. Πρώτον, η επαναφορά της κανονικότητας στο λύκειο και κυρίως στη Γ’ Λυκείου. Η χώρα μας όταν μπαίνει σε μια νέα περίοδο δεν μπορεί να έχει τη Γ’ Λυκείου που έχει σήμερα και η Γ’ Λυκείου και το σύνολο του Λυκείου πρέπει να αποκτήσει μια κανονικότητα.
Αναβάθμιση του εθνικού απολυτηρίου. Δεν τιμά την κοινωνία μας, όταν το εθνικό απολυτήριο έχει το μηδενικό κύρος που έχει σήμερα.
Τρίτο. Η σταδιακή κατάργηση των εισαγωγικών εξετάσεων. Δεν μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη, δεν το έχει υποστηρίξει κανένας αυτό. Το ερώτημα είναι εάν έχουμε εκείνες τις δυνατότητες και εκείνες τις μεταβατικές ρυθμίσεις ώστε να ανοίγει αυτή η δυνατότητα.
Το τέταρτο. Νέα προγράμματα σπουδών. Νέα προγράμματα σπουδών στο Λύκειο. Νέα προγράμματα σπουδών στο πανεπιστήμιο, νέα προγράμματα σπουδών στο γυμνάσιο.
Πέμπτο. Η νέα αρχιτεκτονική της ανώτατης εκπαίδευσης. Όπως βλέπετε συγκλίνουν στην ακαδημαϊκή χρονιά 2020 – 2021 η ολοκλήρωση από τη μια μεριά των διαδικασιών στο Λύκειο και από την άλλη μεριά των διαδικασιών στην Ανώτατη Εκπαίδευση.
Και το τελευταίο. Κατά τη γνώμη μας, το σημαντικότερο. Με αυτές τις ρυθμίσεις ελπίζουμε να δώσουμε εκείνες τις δυνατότητες που ζητάνε από την πολιτεία οι εκπαιδευτικοί. Να έχουν το χρόνο, να έχουν το χώρο και να έχουν το ρόλο να παίξουν επιτέλους αυτόν που οι ίδιοι διεκδικούν και δεν μπορούν να τον κάνουν λόγω αυτών των παθογενειών που ιστορικά έχουν διαμορφωθεί.
Οι εκπαιδευτικοί θα έχουν τεράστιο ρόλο στην αναβάθμιση του απολυτηρίου, όπως καταλαβαίνετε, στη συμβολή το πώς τα παιδιά θα επιλέγουν τα τμήματα στα οποία θέλουν να πάνε και γενικότερα η αύξηση της ύλης που θα υπάρχει δεν θα είναι αναλογική με την αύξηση των ωρών. Θα υπάρχει μια λελογισμένη αύξηση της ύλης.
Το λέμε αυτό γιατί θέλουμε να δώσουμε στον εκπαιδευτικό στην τάξη χώρο να αναπνέει και να μην έχει αυτή την απίστευτη πίεση ή αδιαφορία που παρά τις πολύ φιλότιμες προσπάθειες είναι μια πραγματικότητα στο σημερινό λύκειο.
Το νέο απολυτήριο
Σύμφωνα με τα όσα προβλέπει η πρόταση του υπουργείου για τον τρόπο απόκτησης του απολυτηρίου, αυτός παραπέμπει σε ένα τύπο περιφερειακών ή μίνι πανελλαδικών εξετάσεων.
Οι βαθμοί των τετραμήνων θα διαμορφώνονται για όλα τα μαθήματα εκτός της Φυσικής Αγωγής, από ωριαία διαγωνίσματα και εργασίες, όπως συμβαίνει και σήμερα. Οι γραπτές ενδοσχολικές απολυτήριες εξετάσεις του Ιουνίου θα γίνονται στα τέσσερα εξάωρα μαθήματα (που αναφέρθηκαν παραπάνω), τα ίδια στα οποία θα εξετάζονται στη συνέχεια όσοι επιλέξουν να συμμετάσχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις.
Τα σχολεία θα χωριστούν σε ομάδες, ανά δήμο στις μεγάλες πόλεις και ανά νομό στην επαρχία. Τα θέματα σε κάθε εξεταζόμενο μάθημα θα προετοιμάζονται από ομάδα διδασκόντων όλων των σχολείων ανά ομάδα και το τελικό διαγώνισμα θα προκύπτει μετά από κλήρωση ομάδας θεμάτων μέσα από ένα μεγαλύτερο πλήθος. Τα θέματα θα στέλνονται ηλεκτρονικά στους μαθητές των σχολείων της συγκεκριμένης ομάδας και η εξέταση θα είναι δίωρη. Επιτηρητές θα είναι οι καθηγητές των δημόσιων σχολείων αλλά διαφορετικής ειδικότητας από την ειδικότητα των καθηγητών του εξεταζόμενου μαθήματος. Στα ιδιωτικά σχολεία οι επιτηρητές θα είναι ένας από το δημόσιο σχολείο και ένας από το ιδιωτικό σχολείο. Τα γραπτά των μαθητών, αφού καλυφθούν τα ονόματα, θα βαθμολογούνται από καθηγητή άλλου σχολείου.
Ο βαθμός για κάθε γραπτώς εξεταζόμενο μάθημα θα προκύπτει με βαρύτητα 40% για την τελική ενδοσχολική εξέταση και 60% για το βαθμό των δύο τετραμήνων. Για τα άλλα μαθήματα, ο τελικός βαθμός θα προκύπτει κατά 100% από τον βαθμό των δύο τετραμήνων.
Ο βαθμός του απολυτηρίου θα προκύπτει από τον μέσο όρο όλων των μαθημάτων που θα διδάσκονται στην Γ ? Λυκείου.
Ο κ. Γαβρόγλου έκανε λόγο για «αναβάθμιση» του απολυτηρίου, αλλά και του ρόλου των εκπαιδευτικών. «Εξασφαλίζεται και ενισχύεται το κύρος που θέλουμε να δώσουμε στο απολυτήριο», είπε χαρακτηριστικά.
Για το ζήτημα του καθορισμού των θεμάτων από τους εκπαιδευτικούς, ο υπουργός εξήγησε ότι θα υπάρχουν οδηγίες που θα περιγράφουν το πώς θα πρέπει να διαμορφώνονται τα θέματα. Όπως και στην περίπτωση των πανελλαδικών, άλλωστε.
Επίσης, σημείωσε ότι το επιπλέον κόστος των εξετάσεων αυτών είναι «μηδαμινό και ήδη εξασφαλισμένο».
Σημειώνεται, ότι ο βαθμός του απολυτηρίου συμμετέχει στη διαμόρφωση του βαθμού πρόσβασης στα ΑΕΙ για όσους υποψήφιους επιλέξουν να λάβουν μέρος στις πανελλαδικές εξετάσεις.
Οι παρεμβάσεις στο σύστημα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση
Για τον νέο τρόπο εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, που προτείνει το υπουργείο, ο κ. Γαβρόγλου τόνισε ότι πρόκειται για ένα σύστημα «μη στατικό», το οποίο ενέχει μια «προοπτική κατάργησης του απάνθρωπου συστήματος» που ισχύει σήμερα. «Αποτελεί τα πρώτα στέρεα βήματα», είπε.
Στόχος, όπως είπε, είναι να δώσει βαθμιαία σε όλο και περισσότερους νέους τη δυνατότητα να εισάγονται στα ΑΕΙ της χώρας με μόνο εισιτήριο το αναβαθμισμένο απολυτήριο του Λυκείου και να μπορούν να σπουδάζουν στον επιστημονικό τομέα όπου επιθυμούν.
Τα χαρακτηριστικά του συστήματος, είναι τα εξής:
1. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση της Β’ λυκείου (τον Ιούλιο), όλοι οι μαθητές που επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση υποχρεούνται να συμπληρώσουν Α’ δήλωση προτίμησης (μηχανογραφικό) με τις 10 προτιμήσεις Τμημάτων στα οποία επιθυμούν να φοιτήσουν. Να σημειωθεί ότι οι μαθητές που δεν θα υποβάλουν την Α’ δήλωση του Ιουλίου, χάνουν το δικαίωμα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, με ή χωρίς πανελλαδικές εξετάσεις για τη χρονιά αυτή.
«Η δυνατότητα των αποφοίτων της Β’ λυκείου να συμπληρώσουν ένα πρώτο μηχανογραφικό με περιορισμένο αριθμό προτιμήσεων αποτελεί μία εξαιρετική ευκαιρία ωρίμασης των προβληματισμών και της στοχοθεσίας τους», σχολίασε ο υπουργός.
Η συμπλήρωση της δήλωσης προτίμησης θα αποτελεί την κατάληξη προγράμματος Συμβουλευτικής και Επαγγελματικού Προσανατολισμού, το οποίο θα πραγματοποιείται μέχρι τη λήξη των προαγωγικών εξετάσεων της Β’ λυκείου. Με τον τρόπο αυτόν θα προηγείται η ενημέρωση και η συμβουλευτική και θα ακολουθεί η συμπλήρωση του μηχανογραφικού.
Σ’ αυτή τη διαδικασία συμπλήρωσης του μηχανογραφικού, το υπουργείο βασίζεται στον αυξημένο ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν οι εκπαιδευτικοί, οι οποίοι, γνωρίζοντας τις επιδόσεις και κλίσεις των μαθητών, θα μπορούν να τους προσανατολίσουν καταλλήλως.
2. Με βάση τις προτιμήσεις των μαθητών και τον αριθμό εισακτέων που θα έχει αποφασιστεί ανά Τμήμα, θα προκύψει ένας αριθμός Τμημάτων για τα οποία ο αριθμός των προτιμήσεων θα είναι ίσος ή μικρότερος από τον αριθμό εισακτέων. Αυτά τα Τμήματα, στα οποία ο αριθμός των αιτήσεων υπολείπεται των διαθέσιμων θέσεων, ονομάζονται «Τμήματα ελεύθερης πρόσβασης» (ΤΕΠ).
3. Τα υπόλοιπα Τμήματα, δηλαδή εκείνα στα οποία ο αριθμός των αιτήσεων υπερβαίνει τις διαθέσιμες θέσεις, ονομάζονται «Τμήματα πρόσβασης μόνο με πανελλαδικές εξετάσεις» (ΤΠΠΕ).
Λίγες μέρες αργότερα, ο μαθητής ενημερώνεται για το ποιες από τις προτιμήσεις του αντιστοιχούν σε ΤΠΠΕ και ποιες σε ΤΕΠ. Από το σύνολο των δηλώσεων θα προκύψουν:
(1) Αυτές στις οποίες θα συμπεριλαμβάνεται ένα τουλάχιστον ΤΕΠ και,
(2) Αυτές στις οποίες όλα τα Τμήματα είναι ΤΠΠΕ.
5. Οι μαθητές της κατηγορίας (2), θα διαγωνιστούν στις πανελλαδικές για την εισαγωγή τους στην Ανώτατη Εκπαίδευση μιας και από τις προτιμήσεις τους στη δήλωση του Ιουλίου δεν έχει προκύψει κανένα ΤΕΠ.
6. Τον Φεβρουάριο, οι μαθητές της κατηγορίας (1) δηλώνουν αν θα συμμετάσχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις ή αν προτιμούν να εισαχθούν σε ένα από τα ΤΕΠ που είχαν συμπεριλάβει στην αρχική τους δήλωση.
Η δήλωση του Φεβρουαρίου θα είναι οριστική και δεσμευτική. Συγκεκριμένα, ένας μαθητής που είχε τουλάχιστον ένα ΤΕΠ στη δήλωση του Ιουλίου μπορεί:
(α) να επιλέξει εισαγωγή σε ΑΕΙ μέσω πανελλαδικών εξετάσεων, χάνοντας το δικαίωμα πρόσβασης σε κάποιο από τα ΤΕΠ που είχε δηλώσει ή,
(β) να επιλέξει ένα από τα ΤΕΠ που είχε συμπεριλάβει στη δήλωση του Ιουλίου, οπότε εισάγεται στο Τμήμα αυτό, με μόνη προϋπόθεση την απόκτηση του απολυτηρίου της Γ’ λυκείου.
7. Για τους μαθητές που θα διαγωνιστούν στις πανελλαδικές, ο βαθμός των πανελλαδικών εξετάσεων θα διαμορφωθεί κατά 90% από τον μέσο όρο των βαθμών τους στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα και κατά 10% από τον βαθμό του απολυτηρίου. Η ποσόστωση αυτή προτείνεται να ισχύσει το πρώτο έτος εφαρμογής του νέου συστήματος, δηλ. στις πανελλαδικές εξετάσεις του 2020. Σταδιακά, όσο το σύστημα θα καθιερώνεται, το ποσοστό του βαθμού του απολυτηρίου θα αυξάνεται σταδιακά.
Διευκρινίζεται, ότι οι μαθητές που επέλεξαν τις πανελλαδικές, μετά τις εξετάσεις και τη δημοσιοποίηση των βαθμών τους της τελικής επίδοσης, υποχρεούνται τον Ιούλιο του 2020, μετά τις πανελλαδικές, να συμπληρώσουν εκ νέου το μηχανογραφικό και να θέσουν όσες επιλογές Τμημάτων επιθυμούν, ασχέτως του περιεχομένου του πρώτου μηχανογραφικού και θα εισαχθούν σε αυτά με βάση τις επιδόσεις τους, όπως ακριβώς ισχύει στο υπάρχον σύστημα εισαγωγής, συνυπολογίζοντας και τον βαθμό του απολυτηρίου. Για τους παλαιότερους αποφοίτους δεν προτείνεται να λογίζεται το απολυτήριο, δεδομένου ότι όταν αποφοίτησαν δεν υπήρχε αντίστοιχη πρόβλεψη. Συνεπώς, οι υποψήφιοι αυτοί θα συμμετέχουν κανονικά στις πανελλαδικές εξετάσεις όπως και σήμερα.
Ακόμη, διευκρινίζεται ότι τα Τμήματα που απαιτούν την εξέταση κάποιου ειδικού μαθήματος (ξένες φιλολογίες, Τμήματα με σχέδιο, ΤΕΦΑΑ κ.τ.λ.) η εξέταση του ειδικού μαθήματος θα γίνεται μόνο σε πανελλαδικές εξετάσεις ανεξαρτήτως αν ο υποψήφιος έχει επιλέξει την εισαγωγή του μέσω ΤΕΠ ή πανελλαδικών εξετάσεων. Συνεπώς αν κάποια από τα εν λόγω Τμήματα προκύψει ότι ανήκουν στα ΤΕΠ μετά την Α’ δήλωση, οι υποψήφιοι οι οποίοι τα έχουν δηλώσει και θέλουν να εισαχθούν σε αυτά χωρίς πανελλαδικές εξετάσεις, θα έχουν την υποχρέωση να εξετάζονται πανελλαδικά μόνο στα αντίστοιχα ειδικά μαθήματα και να επιτυγχάνουν την ελάχιστη απαιτούμενη επίδοση, ώστε να ένα εξασφαλίσουν την είσοδό τους στα εν λόγω Τμήματα με το απολυτήριό τους.
Εξάλλου, όπως είπε ο υπουργός, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο αριθμός εισακτέων θα ανακοινώνεται τον Μάρτιο, πριν κάνουν οι μαθητές της Β’ λυκείου την κατάθεση του πρώτου μηχανογραφικού.
Εφαρμογή των αλλαγών
Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του υπουργείου Παιδείας, οι αλλαγές θα ισχύσουν από το σχολικό έτος 2019-20, δηλαδή από τη «φουρνιά» των παιδιών που φέτος θα ξεκινήσουν να φοιτούν στη Β’ λυκείου.
Οι υποψήφιοι όλων των κατηγοριών θα εισαχθούν σε Τμήματα που θα έχουν τον ελάχιστο αριθμό των 8 μελών ΔΕΠ, που εξασφαλίζουν την αυτοδυναμία τους, θα έχουν ανανεωμένο πρόγραμμα σπουδών και θα έχουν την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή.
Όλες οι παραπάνω προτάσεις αναμένεται να συζητηθούν στο επόμενο διάστημα, με ορίζοντα, όπως ανέφερε ο κ. Γαβρόγλου, να κατατεθεί το νομοσχέδιο στην ολομέλεια της Βουλής και να ψηφιστεί τον Δεκέμβριο του 2018.
Τέλος, πρέπει να υπογραμμιστεί το γεγονός ότι οι αλλαγές αφορούν μόνο τα Γενικά Λύκεια. Όπως ανέφερε ο κ. Γαβρόγλου, έχουν παρθεί «σοβαρές πρωτοβουλίες» για τα ΕΠΑΛ, οι οποίες θα πρέπει να σταθεροποιηθούν, μεταθέτοντας έτσι για το μέλλον το ενδεχόμενο να γίνουν αλλαγές στα επαγγελματικά λύκεια.
Απάντηση στον Κυρ. Μητσοτάκη
Ερωτώμενος ο υπουργός Παιδείας για τη δέσμευση του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκου Μητσοτάκη, ότι θα καταργήσει όποιες αλλαγές έχει φέρει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στην Παιδεία, απάντησε ότι αυτή «δεν είναι μία σοβαρή πολιτική θέση».
«Δεν συνιστά σοβαρή πολιτική θέση το “καταργώ τα πάντα”, είπε χαρακτηριστικά ο κ. Γαβρόγλου.
“Η παρουσίαση του νέου συστήματος εισαγωγής στη τριτοβάθμια εκπαίδευση από τον Υπουργό Παιδείας αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την αναβάθμιση του δημόσιου σχολείου και τον εξορθολογισμό των εισαγωγικών εξετάσεων”, αναφέρει σε ανάρτηση του στα social media ο Αλέξης Τσίπρας.
“Για περίπου 10.000 μαθητές ανοίγει ο δρόμος της ελεύθερης πρόσβασης σε αναβαθμισμένα τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ. Για τους υπόλοιπους, ενισχύεται η κριτική γνώση έναντι της παπαγαλίας, το σχολείο παύει να είναι πάρεργο, χάσιμο χρόνου και εξεταστικός προθάλαμος”, σημειώνει ο πρωθυπουργός.
